Το άρθρο αναφέρεται σε προβλήµατα εµφάνισης επιθετικότητας στο χώρο του σχολείου και προτείνει λύσεις που µπορούν να σε βοηθήσουν να αντεπεξέλθεις σε αυτά...
Πως εκδηλώνεται η βία και η επιθετικότητα;
Η ενδοσχολική βία (bullying) και η επιθετικότητα εκδηλώνεται με πολλές μορφές. Στα σχολεία ή στις παρέες παρουσιάζεται συνήθως με τη μορφή επιθετικής συμπεριφοράς που έχει ως στόχο να φoβίσει ή να προσβάλει και να μειώσει. Πρόκειται για ένα πολύ συχνό φαινόμενο στα σχολεία και στις παρέες των συνομηλίκων. Τα παιδιά που έχουν πέσει θύματα αυτού του είδους βίας γνωρίζουν πόσο φρικτή είναι αυτή η εμπειρία. Ας δούμε, όμως, πιο συγκεκριμένα πώς εκδηλώνεται η ενδοσχολική βία :
- Προσβλητικοί χαρακτηρισµοί
- Περιπαικτικά παρατσούκλια
- Κοροϊδίες και πειράγµατα
- ∆ιάδοση προσβλητικών ιστοριών & κουτσοµπολιών για κάποιο άτοµο
- Σωµατική βία: σπρωξιές, κλωτσιές, ξύλο
- Αποστολή προσβλητικών mail & sms
- Φωτογράφιση µε κάµερα κινητού την ώρα που το άτοµο τροµοκρατείται
Πολλά παιδιά, φυσικά, µπλέκονται σε καβγάδες και συγκρούσεις κάποια στιγµή στη ζωή τους, ενώ τα παρατσούκλια και τα πειράγµατα είναι απολύτως φυσιολογικά όταν είναι καλοπροαίρετα, φιλικά και ευπρόσδεκτα και από τις δύο πλευρές. Ωστόσο, όταν αυτή η συµπεριφορά αρχίζει να αποκτά πιο επίµονη και απειλητική µορφή και, κυρίως, όταν έχει στόχο να περιθωριοποιήσει ένα παιδί που δεν µπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του (ή ακόµα και ένα παιδί που µπορεί να αµυνθεί), τότε η βία εξελίσσεται σε ένα σηµαντικό πρόβληµα που θα έπρεπε να µας απασχολεί όλους
Είναι φυσιολογικό αυτό το είδος βίας;Πολλά παιδιά γνωρίζουν από προσωπική πείρα το φαινόµενο της βίας στο σχολείο. Κάποια από αυτά µπορεί να έχουν ασκήσει βία, κάποια µπορεί να υπήρξαν αποδέκτες επιθετικής συµπεριφοράς, ενώ κάποια άλλα µπορεί να έβλεπαν ένα φίλο τους να δέχεται συχνά απειλές και προσβολές. Στο γυµνάσιο, το φαινόµενο αυτό είναι πολύ συχνό. Τα περισσότερα παιδιά συµπεριφέρονται επιθετικά κάποιες φορές, αλλά ορισµένα καταλήγουν να εκδηλώνουν µόνιµα βίαιες συµπεριφορές. Όπως όλα τα παιδιά, έτσι και αυτά οφείλουν να µάθουν ότι δεν είναι σωστό και δίκαιο να φερόµαστε στους άλλους µε τόσο σκληρό τρόπο. Αυτό που θα πρέπει να θυµόµαστε είναι ότι οποιασδήποτε µορφής βία µπορεί να αποτελέσει εξαιρετικά τραυµατική εµπειρία για το παιδί που βρίσκεται στη θέση του θύµατος.
Γιατί τα παιδιά φέρονται επιθετικά;Τα παιδιά µπορεί να φέρονται βίαια και επιθετικά για πολλούς λόγους. Ορισµένα παιδιά µπορεί να υιοθετούν αυτή τη συµπεριφορά επειδή απολαµβάνουν την αίσθηση δύναµης και εξουσίας που τους χαρίζει η βία, αλλά και επειδή πιστεύουν ότι θα «τη γλιτώνουν» πάντα χωρίς συνέπειες. Τα παιδιά αυτά είναι συχνά δηµοφιλή στις παρέες τους, ενώ έχουν εξασφαλίσει και την υποστήριξη των φίλων τους. Κάποια παιδιά δεν καταλαβαίνουν πόσο πολύ πληγώνουν τους άλλους µε τη συµπεριφορά τους, ενώ κάποια άλλα δεν νοιάζονται. Ορισμένες φορές μάλιστα µπορεί να πιστεύουν ότι τα θύµατά τους αξίζουν αυτού του είδους τη συµπεριφορά ή ότι «πηγαίνουν γυρεύοντας».
Κάποια άλλα παιδιά, όµως, µπορεί να αντιδρούν έτσι επειδή έχουν πέσει και τα ίδια θύµατα βίας από συνοµηλίκους τους ή από µέλη της οικογένειάς τους. Μπορεί να νιώθουν ιδιαίτερα ανασφαλή, ανήσυχα, πιεσµένα από το σχολικό ή το οικογενειακό περιβάλλον, ενώ µπορεί να υποφέρουν ακόµα και από κατάθλιψη. Στην ουσία, τα παιδιά αυτά τροµοκρατούν άλλα άτοµα για να αντιµετωπίσουν τους δικούς τους φόβους. Ορισµένα από αυτά τα παιδιά µπορεί να νιώθουν πολύ µόνα και να ντρέπονται για τον άσχηµο τρόπο µε τον οποίο συµπεριφέρονται στους άλλους. Μπορεί, µάλιστα, να φτάσουν στο σηµείο να πιστεύουν ότι είναι τόσο κακοί άνθρωποι, ώστε τους αξίζει να τιµωρηθούν σκληρά.
Μπορεί ακόµα και να φοβούνται επειδή κανείς δεν τους σταµατάει. Έχει αποδειχτεί ότι η επιθετικότητα, όταν δεν αντιµετωπίζεται αποτελεσµατικά από νωρίς, συνεχίζει να εκδηλώνεται και κατά την ενήλικη ζωή, οδηγώντας σε βίαιες και εγκληµατικές συµπεριφορές.
Αγόρια και κορίτσια εκδηλώνουν συχνά διαφορετικές μορφές βίαιης συμπεριφοράςΟι προσβολές, τα πειράγµατα και τα κοροϊδευτικά παρατσούκλια αποτελούν τις συνηθέστερες µορφές επιθετικής συµπεριφοράς. Πολλά αγόρια χρησιµοποιούν επίσης τη σωµατική τους δύναµη για να εκφοβίσουν τα θύµατά τους. Τα κορίτσια καταφεύγουν συνήθως σε άλλες λύσεις - για παράδειγµα, µπορεί να αποκλείουν κάποια κορίτσια από την παρέα τους ή να διαδίδουν προσβλητικές ιστορίες για άλλα κορίτσια. Αυτές οι µορφές επιθετικής συµπεριφοράς είναι εξίσου τραυµατικές για το θύµα.
Πόσο σηµαντικό είναι αυτό το φαινόµενο;Ορισµένες φορές οι ενήλικοι δεν µπορούν να καταλάβουν πόση απόγνωση και στενοχώρια µπορεί να προκαλέσει η επιθετική συµπεριφορά στις παρέες των συνοµηλίκων, ιδιαίτερα όταν αυτή περιορίζεται «µόνο» σε λεκτικές προσβολές και πειράγµατα. Ωστόσο το παιδί που είναι αναγκασμένο να ανέχεται διαρκώς τις προσβολές και τα κοροϊδευτικά σχόλια των συνομηλίκων του, μπορεί να υποφέρει τόσο όσο και το παιδί που έχει υποστεί σωματική βία. Αυτό το πρόβληµα µπορεί να επηρεάσει τις επιδόσεις των παιδιών στο σχολείο. Πολλά παιδιά, µάλιστα, φοβούνται τόσο πολύ, ώστε φτάνουν στο σηµείο να µη θέλουν να πάνε στο σχολείο.
Όταν ένα παιδί δέχεται διαρκώς προσβολές, καταλήγει να διαµορφώνει µια αρνητική εικόνα για τον εαυτό του και να υποφέρει από έλλειψη αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίµησης. Ορισµένα παιδιά που έχουν υπάρξει αποδέκτες βίαιης συµπεριφοράς για µεγάλο χρονικό διάστηµα, φτάνουν στο σηµείο να πιστεύουν ότι το αξίζουν! Αυτά τα προβλήµατα έχουν επιπτώσεις στη µετέπειτα ζωή των ατόµων. Ορισµένοι ενήλικοι που είχαν πέσει θύµατα βίας όταν ήταν παιδιά, υποφέρουν από κατάθλιψη, έλλειψη αυτοπεποίθησης και αισθήµατα µνησικακίας και θυµού.
Αν δέχεσαι οποιουδήποτε είδους επίθεση...Καταλαβαίνουµε λοιπόν ότι οι επιθέσεις στο σχολείο είναι σίγουρα µια πολύ δυσάρεστη εµπειρία φυσικά, για το άτοµο που δέχεται τις επιθέσεις και τις προσβολές, αλλά συχνά και για το άτοµο από το οποίο προέρχονται. Θυµήσου ότι οι επιθέσεις αυτές µπορεί να έχουν διάφορες µορφές - πειράγµατα, απειλές, σωµατική βία, διάδοση κουτσοµπολιών. Αν δέχεσαι οποιουδήποτε είδους επίθεση, µπορεί να αισθάνεσαι πάρα πολύ άσχηµα - µπορεί ακόµα και να πιστεύεις ότι δεν είσαι «φυσιολογικός», σαν τους άλλους. Είναι πολύ σημαντικό να συζητήσεις το πρόβληµα που αντιµετωπίζεις µε κάποιο άτοµο που εμπιστεύεσαι.
Αν δε το μάθει κανείς, δε θα μπορέσει να σε βοηθήσει κανείς.
Σκέψου µε ποιον αισθάνεσαι πιο άνετα για να του µιλήσεις :
- Καθηγητής
- Γονιός/ κηδεμόνας
- Αδελφός/η
- Ψυχολόγος
- Φίλος
Μ Ι Λ Η Σ Ε !- Προσπάθησε να μη μένεις μόνος σου - κάνε παρέα με άλλα άτομα.
- Σημείωνε σε ένα ημερολόγιο τις επιθέσεις που δέχεσαι και δείξε τα κείμενά σου σε έναν ενήλικο που εμπιστεύεσαι.
- Συζήτησε το πρόβλημα με τους φίλους σου ή με έναν ενήλικο.
- Συνέχισε να ζητάς βοήθεια μέχρι να λυθεί το πρόβλημα.
- Αν η κατάσταση δε βελτιωθεί, μπορείς ακόμα και ν' αλλάξεις σχολείο.
ΣΤΗΡΙΞΕ!Αν ξέρεις κάποιο άτοµο που δέχεται επιθέσεις, σκέψου ότι µπορεί να έχει µεγάλη ανάγκη τη βοήθειά σου. Προσπάθησε να συζητήσεις µαζί του τις προτάσεις αυτού του φυλλαδίου για να καταλήξετε µαζί σε κάποια λύση. Ορισµένες φορές τα παιδιά που «επιτίθενται», δεν συνειδητοποιούν πόσο στενοχωρούν τους άλλους. Ορισµένα άτοµα, µάλιστα, φέρονται µε αυτό τον τρόπο για να ξεχνούν τα δικά τους προβλήµατα. Αν πιστεύεις ότι ενδεχοµένως να φέρεσαι κι εσύ έτσι στους άλλους επειδή έχεις προβλήµατα, θα ήταν προτιµότερο να συζητήσεις µε κάποιον όσα σε απασχολούν και να ζητήσεις βοήθεια.